Piri Reis'in haritasý nerede?

POSTA GAZETES� CUMARTES� EK'�
06 Nisan 2013
Haber: Pýnar Yýldýz
pinar.yildiz@posta.com.tr

Yani sarayda muhafaza ediliyor olmalýydý ama bu konuda ciddi þüpheler var. ‘Piri Reis Haritasý’nýn Ã�ifresi’ adlý kitabýn yazarý Metin Soylu’ya göre orijinal harita Amerika’da. Dolayýsýyla geçtiðimiz ay Topkapý Sarayý’nda sergilenen harita, sahte olabilir...

Tarihe mal olan büyük Türk denizcisi, 2013 yýlýnda dünyaya damgasýný vurdu: UNESCO (Birleþmiþ Milletler Eðitim, Kültür ve Bilim Örgütü) 2013’ü ‘Piri Reis Yýlý’ ilan etti. Haritanýn 500. yýlýnda yapýlan bu anlamlý açýklama Piri Reis faaliyetlerinin artmasýna yol açtý. Araþtýrmacý yazar Metin Soylu’ya göre, söz konusu harita sahte! 17 yaþýndan beri Milli Eðitim Bakanlýðý’nýn desteðiyle Piri Reis’in hayatýný ve haritasýný araþtýran Metin Soylu ile iddiasýný konuþtuk.

-Piri Reis Haritasý’nýn orijinalinin 1987 yýlýnda Amerika’ya kaçýrýldýðýný ve bir daha Türkiye’ye geri getirilmediðini belirtiyorsunuz. Bu doðru mu?

Metin Soylu: Evet. Araþtýrmalarýmý sürdürürken 1998’de haritanýn orijinalini görmek istedim. Topkapý Sarayý’na gittim ve haritanýn aslýný görebilmek için çok çaba sarf ettim. Ancak haritanýn sergilenmediðini, yýprandýðý gerekçesiyle depoya kaldýrýldýðýný söylediler. Araþtýrmalarýmý sürdürdüm. Hattat Fuat Baþar’dan bilirkiþi raporunu aldým ve 2005 yýlýnda yine Topkapý Sarayý’na gittim. Haritanýn orijinalini görmek için yeniden müracaat ettim, cevap aynýydý; “Harita yýprandýðý için kimseye gösteremiyoruz. Depoya kaldýrdýk.” Konuyu Hattat Fuat Baþar’a anlattým, yýllar önce kendisinin yaþadýðý bir olayý bana aktardý.

�nceleme izni verilmedi

-Neymiþ olay?

Metin Soylu: Hatýrlarsýnýz; Ocak 1987’de Amerika-Washington’da ‘Muhteþem Süleyman’ sergisi düzenlenmiþti. O yýllarda Topkapý Sarayý’ndan pek çok tarihi eser sergilenmek üzere Amerika’ya götürülmüþtü. Bir süre sonra Topkapý Sarayý’nda ders veren biri Fuat Baþar’a gelmiþ ve “Sergi nedeniyle Piri Reis’in orijinal haritasý da Washington’a gitti. Ayný ölçülerde benzer bir harita hazýrladýk. Malum, turistler geldiði zaman en azýndan bunu sarayýmýzdaki sergide görsünler, boþ kalmasýn. Bu çizdirdiðimiz harita üzerine Osmanlýca yer isimlerini yazmanýzý rica ediyoruz” demiþ.

Fuat Baþar da tamamen vatanperver duygularla kabul etmiþ ve para bile istemeden sipariþi hazýrlamýþ. Geçen yýl Kültür ve Turizm Bakanlýðý’na ihbarda bulundum. “Söz konusu eserin organik nitelikli ve hassas bir yapýya sahip olmasý, mevcut halde sabit ýsý ve nem ortamýnda muhafaza edildiðinden herhangi bir fiziki müdahalede kolaylýkla tahribata uðrayabilme olasýlýðýnýn bulunmasý nedeniyle eser üzerinde herhangi bir incelemede bulunulmasýnýn uygun görülmediði” þeklinde bir cevap aldým. Bu, büyük bir skandaldý.

Orijinal harita sofra örtüsüydü

-Buradan yola çýkarak Topkapý Sarayý’nda sergilenen haritanýn sonradan yapýldýðý sonucuna mý vardýnýz?

Metin Soylu: Evet. Ã�öyle anlatayým: Piri Reis’in haritasý 9.11.1929 tarihinde Topkapý Sarayý Harem Dairesi’nde bulundu. Üzerinde ekmek kýrýntýlarý olduðu görüldü. Demek ki birileri, zamanýnda bu haritayý sofra örtüsü olarak kullanmýþ. Harita 1513 yýlýnda deri üzerine çizilmiþ. O tarihten, bulunduðu 1929 yýlýna kadar aradan 416 sene geçmiþ. Onca zaman içinde aslý yýpranmamýþ. Yýpransa ‘Muhteþem Süleyman Sergisi’ için Amerika’ya gönderilmez ve bir yýl boyunca oradaki çeþitli eyaletlerde sergilenmezdi. Hatta ardýndan da Ã�ngiltere ve Almanya’da sergilendi. Harita, 1988 yýlýnda Türkiye’ye geri getirildiyse aradan geçen 25 yýllýk kýsa zaman diliminde nasýl yýpranmýþ olabilir? 1998, 2005 ve 2012 yýllarýnda Topkapý Sarayý neden bana hep ‘yýprandýðý için depoya kaldýrýldýðýný’ söyledi? 475 yýldýr yýpranmayan, hatta sofra örtüsü olarak kullanýlacak kadar saðlam olan Piri Reis Haritasý 25 yýlda bir anda nasýl yýpranýverdi?

-Bu durumda orijinal harita þu anda nerede? Amerika’da mý?

Metin Soylu: Dünya Piri Reis Yýlý baþladý. Geçtiðimiz Ocak ayýndan beri sabýrla bekledim ama harita sarayda sergilenmedi. Ben de tepki gösterdim. Bunun üzerine Topkapý Sarayý 23 Ocak-11 Ã�ubat 2013 tarihleri arasýnda, topu topu 20 günlüðüne bir haritayý kamuoyuna açtý. Süre bitince de kaldýrýldý ve yine depoya kondu. Sergilenen eser, 500 yýl önce çizilmiþ Piri Reis Haritasý deðil. Orijinal eser, herhalde hâlâ Amerika’da. Cumhurbaþkanýmýz Abdullah Gül’e bir mektup yazdým. Kendisinin duyarlý davranacaðýný ve olayýn perde arkasýnýn araþtýrýlmasý için talimat vereceðine gönülden inanýyorum.

Piri Reis kimdir?
Gerçek adý Muhiddin Piri olan Piri Reis, 1465’te Gelibolu’da doðdu. Ünlü bir denizci olan Piri Reis, ilk kez 1481’de denize açýldý ve 1493’e kadar dolaþtýðý Akdeniz’i Türk gölü yaptý. 1511’de amcasý ölünce Gelibolu’ya dönerek ‘Kitab-ý Bahriye’ adlý eserine çalýþtý. 1513’te ilk dünya haritasýný çizdi. Ünlü Birinci Dünya Haritasý’ný 1517’de Yavuz Sultan Selim’e sundu. 8 yýl sonra da kýlavuz kitap kabul edilen ‘Kitab-ý Bahriye’yi tamamladý. Bu eserinde Ege-Akdeniz kýyýlarýndaki þehir ve ülkeleri tarif ederek resimler, haritalar yapmýþ, denizciler için önemli bilgiler vermiþti. 1554’te Mýsýr-Kahire’de idam edildi.

Söz, hattat Fuat Baþar’da

“Harita üzerinde tahrifat var”

Piri Reis Haritasý konusunda bilirkiþi olan hattat sanatçýsý Fuat Baþar’ýn söyledikleri de Metin Soylu’nun iddiasýný doðrular nitelikte: “Topkapý Sarayý’nda sergilenen Piri Reis Haritasý yeni görünüyor. 500 yýl önce Piri Reis’in çizdiði harita gibi eski bir eser deðil. Harita üzerindeki Latin Amerika hattýnýn sol tarafýnda bulunan “Ben bu harita çiziminde Kristof Kolomb’tan yararlandým” þeklindeki ifadeler de kesinlikle Piri Reis’in el yazýsý deðil. Bu ifade sonradan haritaya yazýlmýþ. Kriminal laboratuarlarýnda incelemek gerek. Tahrifatýn hangi dönemde yapýldýðýnýn bulunmasý tarihimiz açýsýndan çok önemli. Piri Reis’in üzerinden Kristof Kolomb’un reklamýnýn yapýlmasýna asla izin vermemeliyiz.”

( 30.03. 2013 tarihli Cumartesi Postasý'ndan alýnmýþtýr. )